Ana sayfa

DİRAYETU’L-HaDİS İLMİ

Dirayet: Sözlükte bilmek, ince şeyleri kavramak, azimli ve güçlü olmak gibi manalara gelir. Dirayetu'l-Hadis, Dirayet kelimesinin bilmek manasıyla alakalı olarak Hadis ilminin kısımlarından biridir. Rivayetin şartlarından, çeşitlerinden ve muhtelif rivayet şekilleri hakkında verilmiş olan hükümlerden bahseder.

Başlığı altındada ayrıca söz konusu edileceği gibi Hadis İlmi iki kısma ayrılır.

1: İlm-i rivayeti'l-Hadis (Rivayeti'l-Hadis)

2: İlmu Dirayeti'l-Hadis (Dirayetu'l-Hadis ilmi) dir.

Şuda varki, kimi Muhaddisler'e göre Dirayetu'l-Hadis ilmi Hadis Usulü ve Mustalahu' Hadisle aynı manaya gelir.

Kısaca rivayetin şartlarından, çeşitlerinden ve rivayet çeşitleri üzerinde verilen hükümlerden bahseden ilimdir.

Ravilerin adaletli veya Cerh edilmiş olmaları ile şartları, merviyyat çeşitleri Hadislerin metin ve senedlerine nazaran Sahih, Hasen, Zayıf, Merfu', Mevkuf, Mektu ve benzeri kısımlara ayrılması, Hadis rivayet metodları, senedlerde adları geçen Ravilerin vasıfları, nihayet bütün bunlarla ilgili kaideler hep Dirayetu'l-Hadis ilmi Hadis ilminin konusuna girer. Kısacası Dirayetu'l-Hadis ilmi, sened ile metnin hallerinden veya daha uygun bir ifadeyle, kabul ve red yönünden Ravi ile mervinini hallerinden bahseden ilme denir. (Tecrid Mukaddimesi 5.6.)